Odporność psychiczna jest odpowiedzią na pytanie dlaczego pomimo tych samych umiejętności, wiedzy i doświadczenia niektórzy z nas lepiej radzą sobie ze stresem, presją i wyzwaniami.
Sukces nigdy nie jest ostateczny. Porażka nigdy nie jest totalna. Liczy się tylko odwaga by kontynuować swoje dzieło.
Winston Churchill
Nie da się uniknąć ani wyzwań, ani stresu czy też presji. To co możemy zrobić to nauczyć się radzić sobie z nimi. To właśnie daje nam budowanie odporności psychicznej.
Czym jest odporność psychiczna? Model 4C
Odporność psychiczna jest dość złożonym pojęciem, każdy z nas może trochę inaczej ją rozumieć, wyczuwamy, że chodzi o nastawienie, o radzenie sobie w trudnych sytuacjach. Debata nad tym trwa również w świecie naukowym. Dla uproszczenia można powiedzieć, że: odporność psychiczna to umiejętność skutecznego radzenia sobie z wyzwaniami, ze stresem i z presją.
Co składa się na odporność psychiczną najtrafniej opisuje model 4C opracowany przez Douga Strycharczyka i Petera Clough:
- Wyzwanie (challange): postrzeganie wyzwania jako szansy.
- Pewność siebie (confidence): wysoki poziom wiary w siebie.
- Zaangażowanie (commitment): wytrwałość w realizowaniu zadań.
- Kontrola/ poczucie wpływu (control): przekonanie o tym, że kontroluje się swój los.
Wyzwanie
Pierwszy filar odporności psychicznej mówi o tym, jak reagujemy na wyzwania.
Jak podchodzimy do zmian i nowych doświadczeń? Czy wyzwania traktujemy jak zagrożenia, coś czego lepiej unikać? Czy podejmowanie ryzyka jest ekscytujące i ciekawe, jest okazją do nauki i rozwoju?
Drugą częścią tego jest to jak podchodzimy do wyników, zarówna dobrych jak i złych, sukcesów i porażek. Czy wyciągamy wnioski i idziemy dalej, czy poddajemy się?
Pewność siebie
Hamuje nas nie to, kim jesteśmy, lecz to, kim naszym zdaniem nie jesteśmy.
Michael Nolan
Pewność siebie mówi o tym, ile mamy w sobie wiary we własne umiejętności, w to, że jesteśmy w stanie ukończyć trudne zadanie obarczone ryzykiem niepowodzenia, oraz wewnętrznej siły, aby w razie potrzeby bronić swoich racji.
To też akceptacja tego, że niepowodzenia są nieodłączną częścią naszego życia i podążanie dalej swoją ścieżką.
Zaangażowanie
Upadnij siedem razy, a podnieś się osiem.
Japońskie przysłowie
Na ile jesteś w stanie wytrwać w dążeniu do celu lub realizacji zadania. Pomóc w tym może odpowiedź na pytanie po co to robię. Czy trudności sprawiają, że się zniechęcam? Czy potrafię zaangażować się w trudne rzeczy?
Kontrola
Przeznaczenie jest jak przeznaczenie. Jeśli wierzysz, że nie masz kontroli, to nie będziesz jej mieć.
Wess Roberts
Poczucie kontroli to przekonanie, że można wpływać na jakość życia.
Im bardziej człowiek wierzy, że potrafi kształtować to, co dzieje się wokół niego, a także na to wpływać, tym bardziej jest przekonany, że potrafi dokonać zmian i osiągnąć to co jest konieczne.
Tu też przychodzą mi na myśl słowa Viktora Frankl:
Pomiędzy bodźcem i reakcją jest przestrzeń: w tej przestrzeni leży wolność i moc wyboru naszej odpowiedzi.
Victor Frankl
Kontrola to też zarządzanie naszymi emocjami, które pojawiają się w odpowiedzi na sytuację i to, co zrobimy pod wpływem tych emocji.
Warto też zająć się stresem, więcej w tym artykule: Zajadanie stresu. Jak sobie poradzić.
Podsumowanie
Odporność psychiczna pozwala lepiej radzić sobie z przeciwnościami. Potrzebna w sporcie, biznesie i codziennym życiu. Pomyśl tylko jak zmieniło by się Twoje życie, gdybyś na swojej drodze miała więcej szans do rozwoju niż trudności i wyzwań? Prawda jest taka, że to my decydujemy czy coś jest szansą czy problemem.
